Businessplan opstellen: hoe pak je het aan?
In dit artikel lees je in zes stappen wat er nodig is voor het opstellen van een goed businessplan, ook wel ondernemingsplan genoemd. Klik op een stap om direct naar dat onderwerp te springen:
- Introductie businessplan
- Wat voor ondernemer ben jij?
- Wat wordt je bedrijfsactiviteit?
- Markt- en branche onderzoek
- Verzekeringen en vergunningen
- Opstellen financieel plan
Bas Bakkenes - van de Ondernemingsplannenfabriek - ziet tientallen businessplannen per jaar. Bas helpt ondernemers met een effectief plan.
“Als je businessplan overtuigend is, krijgt een investeerder eerder vertrouwen in dat jij klanten kunt overtuigen. Omgekeerd is een slordig ondernemingsplan ook direct een slordige eerste indruk. Ga je zo ook je medewerkers briefen? Is dit hoe serieus je dit neemt? Schrijf dus niet vanuit het idee: wat willen ze weten? Maar: wat roept dit op over mij en mijn idee?”.
1. De introductie van je businessplan
In de introductie van jouw businessplan geef je een korte beschrijving van het te starten bedrijf.
Meestal schrijf je dit onderdeel pas als je de rest van het plan hebt afgerond. De introductie wordt namelijk ook wel gezien als een samenvatting.
Dat betekent natuurlijk niet dat je niet hoeft na te denken over een goede introductie van je plan. Dit is namelijk de eerste pagina die een potentiële investeerder onder ogen krijgt.
Houd hier rekening mee:
- De introductie moet nieuwsgierig maken en uitnodigen tot verder lezen.
- Probeer wel de verleiding te weerstaan om hier té enthousiast over jouw plannen uit te wijden. Blijf reëel.
- Houd je introductie kort maar krachtig (in ieder geval nooit langer dan een A4tje). De uitgebreide toelichting volgt immers in de rest van het ondernemingsplan.
- Hoe concreter jouw businessplan, des te groter de kans dat iemand het hele document leest. Zeker als je financiering nodig hebt, is dat belangrijk.
Eerst je plannen en verdienmodel helemaal scherp krijgen? Gebruik dit handige invulmodel van het Business Model Canvas.
2. Wat voor ondernemer ben jij?
Eén van de eerste vragen die jij jezelf bij het opstellen van een businessplan moet stellen luidt: wat voor ondernemer ben ik? Dit beschrijf je in het eerste deel van je businessplan.
Ondernemers zijn er immers in allerlei soorten en maten. Ben jij iemand die bovenop de laatste trends zit of richt jij je liever op iets dat zich al ruimschoots bewezen heeft? En ben je een echte einzelgänger of voel jij je juist prettiger wanneer je kunt samenwerken met anderen?
Dit zijn stuk voor stuk persoonlijke eigenschappen die je in het 'persoonlijke kwaliteiten'-hoofdstuk moet vermelden.
Als jij jezelf door en door kent, kun je immers ook goed inschatten welke expertise bij jou ontbreekt en wat de taken zijn die je wilt uitbesteden (of neerleggen bij een zakenpartner of vennoot).
Speciaal voor starters: de basis in 5 minuten. Een overzicht van wat je nodig hebt om aan de slag te gaan met je boekhouding, inclusief tips.
3. Beschrijf je activiteiten in het businessplan
Mooi, zo'n nieuw bedrijf. Maar wat ga je eigenlijk doen? In dit onderdeel beschrijf je wat jouw activiteiten worden.
-
Open je een slagerij?
-
Wil jij wijn gaan importeren uit Chili?
-
Ga jij jezelf profileren als social media-expert in de commerciële sector?
-
Wil je een baanbrekend product introduceren op de Nederlandse markt?
Leg in dit hoofdstuk exact uit wat je wilt gaat doen, hoe jij dit wilt aanpakken en op welke doelgroep jij je gaat richten.
Geef ook duidelijk aan in welke behoefte jij met jouw product of dienst wilt voorzien en hoe jij denkt dit te kunnen realiseren.
Toegevoegde waarde
Je wilt met jouw product of dienst iets toevoegen voor klanten. Leg uit wat dat is en op welke manier je je daarin onderscheidt ten opzichte van andere oplossingen:
- Wat is jouw alternatief voor de huidige situatie?
- En wat ga je doen om dit voor elkaar te krijgen, ook financieel gezien?
Zoals dat eigenlijk bij alle onderdelen van je businessplan geldt: wees altijd reëel. Je hebt er uiteindelijk niks aan om de potentie van je eigen oplossing groter te maken en mogelijke obstakels te bagatelliseren
Benoem ook mogelijke tegenslagen
Vermeld hier niet alleen de voordelen van jouw dienst of product, maar geef ook aan wat de risico's en gevaren zijn en hoe jij verwacht deze eventuele tegenslagen te kunnen opvangen.
Welke rechtsvorm en bedrijfslocatie kies je?
Zorg er tot slot voor dat je voor de juiste rechtsvorm kiest. Start je je bedrijf alleen of ga je een samenwerking met anderen aan? Denk ook aan andere praktische zaken.
- Waar ga je jouw bedrijf vestigen?
- Huur je een bedrijfs- of winkelpand?
- Of start je jouw onderneming vanuit huis?
4. Onderzoek jouw markt en branche
Voor ondernemers is het cruciaal om te weten hoe de markt in elkaar zit. Jij kunt immers wel volledig overtuigd zijn van de waarde van jouw product of dienst, maar zijn je klanten dat ook? Besteed dus voldoende aandacht aan een gedegen markt- en brancheonderzoek.
- Direct aan de slag met een gratis voorbeeld van een marktonderzoek.
Waar liggen in jouw markt kansen en wat zijn de risico's waarmee je rekening moet houden? In dit hoofdstuk laat je zien dat jouw product of dienst potentie heeft om de markt te veroveren.
Wees je bewust van het belang van dit onderzoek. Lukraak aannames doen is geen stevige basis voor het succes van je bedrijf.
Zorg ook voor een goede concurrentieanalyse zodat je goed jouw onderscheidende waarde kunt bepalen. Dit geeft investeerders ook het gevoel dat je jouw markt goed in kaart hebt gebracht en dat je jouw USP's helder hebt.
Marketingplan opstellen
Aan de hand van een marketingplan kun je een inschatting maken van de volgende zaken:
- De grootte van de markt
- De voornaamste doelgroep
- De concurrentie
- De kansen op de huidige markt
SWOT-analyse
Door het opstellen van een klantenanalyse krijg je een concreet beeld van jouw potentiële klanten. Wil je meer weten over het schrijven van een marketingplan en hoe een SWOT-analyse jou daarbij kan helpen?
- Lees dan hier hoe de marketingmix jou verder kan helpen bij het bepalen van je marketingstrategie.
Prognoses per sector
Een belangrijk onderdeel van het ondernemingsplan is kennis van de markt. Rabobank heeft de laatste cijfers en trends voor je op een rijtje gezet.
- Lees het laatste sectornieuws.
5. Verzekeringen en vergunningen in je businessplan
De wettelijke eisen waaraan een onderneming in jouw sector moet voldoen worden doorgaans ook vermeld in het ondernemersplan. Denk aan het vermelden van relevante diploma's of certificaten of het lidmaatschap van diverse brancheorganisaties.
Daarnaast komen in dit onderdeel de verzekeringen aan bod die je moet afsluiten voor jouw bedrijf. Bijvoorbeeld die voor personeel. Je moet er rekening mee houden dat je voor je werknemers goede verzekeringen afsluit.
Tot slot mogen de algemene voorwaarden ook niet ontbreken in je plan.
6. Financiële onderbouwing in je businessplan
Het financiële plan is misschien wel het belangrijkste onderdeel van je ondernemingsplan, dit moet staan als een huis. In ieder geval wel als je op zoek bent naar externe financiering. Dat doe je aan de hand van deze drie stappen.
Opstellen financieel plan:
- Breng je in kaart wat de kosten zijn van het starten van jouw onderneming.
- Zet daar tegenover wat je verwacht met het bedrijf te zullen gaan opbrengen en welk verdienmodel je zult toepassen. Denk vooruit en geef een prognose voor meerdere jaren.
- Bereken ook wanneer jouw onderneming naar verwachting het break-even punt zult bereiken. Dit is het moment dat je de investering hebt terugverdiend en winst maakt.
In je financieringsplan laat je in cijfers zien dat je plan kans van slagen heeft. Ben je op zoek naar investeerders, dan moet je ze met dit gedeelte zien te overtuigen. Wees eerlijk en kom niet met irrealistische cijfers.
De financiering van je bedrijf stoelt op twee poten: eigen vermogen en zonodig vreemd vermogen (banken, angel investors, etc.). Nog een onmisbaar onderdeel van je financiële onderbouwing is de exploitatiebegroting. Hierin komen de volgende vragen aan de orde:
- Wat is de kostprijs van je product?
- Welke kosten drukken nog meer je winst?
- Welke omzet moet je minimaal draaien om winst te maken?
Lees hier meer over de verschillende manieren om aan startkapitaal te komen.
Updaten van je businessplan: wanneer relevant?
'Hoe vaak moet je een ondernemingsplan bijwerken?' is een veelgestelde startersvraag. Het antwoord: in principe zo vaak mogelijk. Maar omdat je hier als ondernemer niet altijd tijd voor hebt, is het einde van het kalenderjaar hét moment om je businessplan een update te geven.
Je bedrijfsplan tenminste één keer per jaar updaten is een must om te checken hoe jouw onderneming ervoor staat. Daarbij zullen verschillende vragen aan bod komen. Zijn je verwachtingen het afgelopen jaar uitgekomen? Heb je bijvoorbeeld (nieuw) personeel aangenomen of een webshop geopend naast je fysieke zaak?
Ook belangrijk om vast te stellen:
- Zijn de belangrijkste financiële doelstellingen behaald?
- Waar heb je moeten bijsturen en wat heb je met deze aanpassingen bereikt?
- Maar ook: zijn er ontwikkelingen en trends in de markt die van belang kunnen zijn voor het voortbestaan van jouw bedrijf?
Afhankelijk van de aard van je onderneming, de bedrijfsresultaten en de ontwikkelingen in de markt, kan het bijwerken van je businessplan vaker nodig zijn dan eens per jaar.
Als je één (of meer) van onderstaande situaties herkent, is het al eerder tijd om de gegevens en/of ontwikkelingen bij te werken:
- Je hebt financiering nodig om verder te groeien met jouw onderneming of een specifiek dienst te financieren.
- Er vinden grote veranderingen plaats in jouw branche (bijvoorbeeld klanten die alleen nog maar fairtrade-producten willen afnemen) waarop jij moet inspelen.
- Je staat op het punt om de ontwikkeling voor een nieuw product (of innovatieve dienst) af te ronden.
- Je hebt voor het eerst personeel in dienst genomen of grote wijzigingen doorgevoerd in het bestaande personeelsbestand (denk aan het aannemen/ontslaan van werknemers of het samenwerken met een nieuwe zakenpartner).
- Het huidige ondernemingsplan - en daarmee de beschreven strategie en doelen - zijn simpelweg niet meer actueel.
Businessplan opstellen: de meest gestelde vragen
- Wat is een businessplan? Een businessplan wordt ook wel ondernemingsplan, bedrijfsplan of ondernemersplan genoemd. In het businessplan beschrijf je onder meer je doelen, de markt, hoe je de marketing aanpakt en maak je een financieel plan.
- Hoe stel je een businessplan op? Je stelt een businessplan op aan de hand van 7 onderdelen. Je beschrijft hierin je plan van aanpak om je onderneming tot een succes te maken. Download de verschillende voorbeeldplannen per branche die je verder helpen.
- Waar vind ik een voorbeeld van een businessplan? Aan de hand van diverse gratis voorbeelden van ondernemingsplannen kun je zelf een businessplan maken. Per hoofdstuk wordt uitgelegd hoe je het bedrijfsplan schrijft.
- Wanneer gebruik ik een Business Model Canvas? Het Business Model Canvas kun je toevoegen aan je ondernemingsplan om overzichtelijk in beeld te brengen wat je bedrijfsplannen zijn. De negen bouwstenen helpen je om alle belangrijke onderdelen van je onderneming goed in kaart te brengen.
