Let op: De VAR is vervangen door de wet DBA en modelovereenkomsten. Dit bleek echter geen goed alternatief. De wet DBA blijft daarom van kracht, maar wordt daarom niet gehandhaafd tot er een alternatief is ingevoerd.
In het artikel hieronder lees je hoe vroeger de VAR-verklaring werd aangevraagd.
Stap 1: Moest jij een VAR-verklaring aanvragen?
In principe kon iedereen die als zelfstandige voor verschillende opdrachtgevers werkte in aanmerking komen voor een VAR-verklaring. Deze werkzaamheden kunnen per zelfstandige erg verschillen.
Zo kon niet alleen een schilder die voor meerdere bouworganisaties werkt een VAR aanvragen, maar gold dit evengoed voor een bedrijfsarts die naast haar part-time baan een acupunctuurpraktijk wil opzetten.
Als jij in (grotendeels) dezelfde sector regelmatig werkzaamheden uitvoerde voor diverse opdrachtgevers, kon er niet eenvoudig een duidelijke baas worden aangewezen die voor jou loonbelasting zou moeten inhouden of sociale premies moeten afdragen.
Dit probleem loste je op door een VAR aan te vragen bij de Belastingdienst.
Let op: een VAR was slechts een jaar geldig, terwijl je voor ieder kalenderjaar een geldige VAR-verklaring moest kunnen overleggen.
Automatisch een VAR ontvangen
In sommige gevallen kreeg je automatisch een nieuwe VAR opgestuurd door de Belastingdienst. Dit was het geval als je aan alle onderstaande voorwaarden voldeed:
- Je hebt de afgelopen drie jaar een VAR aangevraagd.
- Je hebt telkens een VAR voor hetzelfde soort werk aangevraagd.
- Je hebt het werk onder vergelijkbare omstandigheden uitgevoerd.
- Je hebt telkens dezelfde VAR-verklaring ontvangen.
- De Belastingdienst heeft de VAR’s in de tussentijd niet herzien.
De VAR voor het volgende kalenderjaar kreeg je uiterlijk half september van het lopende jaar.
Stap 2: Welke VAR paste bij jou?
Er bestonden vier soorten VAR-verklaringen, omdat de werkzaamheden van freelancer A totaal kunnen verschillen van zelfstandige B. En freelancer C kan als zogenaamde hybride ondernemer weer op een heel andere manier de kost verdienen.
Er waren vier VAR-varianten:
- VAR-wuo, winst uit onderneming:
de Belastingdienst beschouwt jouw inkomsten als winst uit onderneming. Jij en jouw opdrachtgevers hebben de zekerheid dat over jouw beloning geen loonheffingen hoeven te worden ingehouden of afgedragen.
Om een VAR-wuo te kunnen verstrekken, kijkt de fiscus vooral naar of jij verplicht bent om aanwijzingen op te volgen van opdrachtgever(s), je wel of niet wordt doorbetaald tijdens vakanties of bij ziekte en hoe zelfstandig jouw bedrijf functioneert. - VAR-dga, werkzaamheden voor een vennootschap:
bij deze VAR merkt de fiscus jouw inkomsten aan als inkomsten uit werkzaamheden voor rekening en risico van de vennootschap.
Ook hierbij geldt dat jij en jouw opdrachtgever in de meeste gevallen de zekerheid hebben dat er op de afgesproken beloning geen loonheffingen hoeven te worden ingehouden en afgedragen. Hier houdt de Belastingdienst onder andere rekening met het feit of jij/jouw bv winst maakt (en zo ja, hoeveel), de omvang (in tijd en geld) van de werkzaamheden en of jij ondernemersrisico loopt. - VAR-row, resultaat uit overige werkzaamheden:
deze VAR-verklaring wordt toegewezen als de fiscus jouw inkomsten niet aanmerkt als loon uit dienstbetrekking, winst uit onderneming of inkomsten uit werkzaamheden die voor rekening en risico van de vennootschap zijn.
Let op: deze VAR geeft opdrachtgevers geen absolute zekerheid over de vraag of zij loonheffingen moeten inhouden en afdragen. In dit geval is het aan de opdrachtgever om te bepalen of er bij een opdracht sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking.
Zo ja, dan zal hij loonheffingen moeten inhouden en afdragen.
Zo niet, dan worden er geen loonheffingen afgedragen. De Belastingdienst kan hier echter later anders over oordelen en dan moeten er alsnog loonheffingen worden ingehouden. Het is voor opdrachtgevers daarom beter om bij twijfel vooraf de Belastingdienst om een uitspraak te vragen, zodat daar later geen onduidelijkheid over kan bestaan. - VAR-loon, inkomsten uit een dienstbetrekking:
evenals bij bovengenoemde VAR-row biedt de VAR-loon geen zekerheid over het wel of niet moeten afdragen van loonheffingen. Dit moet wederom bij de aanvang van elke nieuwe klus worden getoetst door de opdrachtgever.
Een VAR-loon wordt toegewezen wanneer de Belastingdienst heeft geconstateerd dat jij de werkzaamheden (voor het grootste deel) in dienstbetrekking verricht. Hierbij kijkt de ficus onder andere of je verplicht bent om instructies op te volgen, of jij tijdens vakantie en ziekte wordt doorbetaald en je verplicht bent om de werkzaamheden persoonlijk uit te voeren.
Wat staat er in een goed ondernemingsplan voor zzp’ers? Download een gratis voorbeeld met tips en cijfers.
Stap 3: Zo vroeg je een VAR verklaring aan
Als jij (of de opdrachtgever) had vastgesteld dat jij in aanmerking kwam voor een VAR, was het zaak deze verklaring zo snel mogelijk aan te vragen. Hieronder lopen we het aanvraagformulier stapsgewijs door.
- Jouw gegevens
Hier vulde je alle persoonlijke en zakelijke basisgegevens in. Denk aan jouw volledige naam, adres en woonplaats, maar ook je BSN/sofinummer en de eventuele naam en het fiscaal nummer van de besloten vennootschap.
- Jouw VAR-werkzaamheden
Hier begon in feite het echte werk. In dit onderdeel ging je namelijk dieper in op de specifieke aard van jouw werkzaamheden. De Belastingdienst vroeg ook naar hoe jij zelf de inkomsten uit uw VAR-werkzaamheden zou beoordelen.
Wees zo oprecht mogelijk bij het invullen en blijf, ook bij het beantwoorden van de vraag voor hoeveel opdrachtgevers jij komend jaar verwacht te werken, realistisch.
- Jouw inkomsten
In dit deel ging je verder in op de (verwachte) inkomsten van de VAR-werkzaamheden. Zo moest je een indicatie geven van de jaarinkomsten die jij dacht te gaan verdienen.
Daarnaast moest je hier aangeven of de opdrachtgever loonheffingen zou inhouden of niet en of jij tijdens vakanties of ziekte doorbetaald werd.
- Jouw werkwijze
Hier beantwoordde je een aantal vragen over de werkwijze. Zo wilde de Belastingdienst weten of jij als ondernemer stond ingeschreven bij de Kamer van Koophandel (KvK) en of je in het bezit was van een btw-nummer.
Ook het feit of je de VAR-werkzaamheden veelal op locatie bij de opdrachtgever zou uitvoeren, op een eigen kantoor of vanaf huis kon van betekenis zijn voor de VAR die je kreeg toegewezen.
- Ondertekening
Hier verklaarde je dat jij de VAR-aanvraag "duidelijk, stellig en zonder voorbehoud" had ingevuld.
Als je het aanvraagformulier had gedownload en per post verstuurde, ondertekende je het formulier met de datum en jouw handtekening. Vulde je het formulier digitaal in? Dan moest je het formulier eerst officieel ondertekenen met jouw DigiD voordat je op 'verzenden' kon klikken.
