Als je octrooi krijgt op een bepaalde vinding, kun je anderen verbieden om deze vinding gedurende een bepaalde periode na te maken of te verkopen. Zelfs wanneer die ander de vinding geheel onafhankelijk zelf bedacht en uitgevoerd heeft.
Een octrooi, dat je kunt aanvragen bij Octrooicentrum Nederland, is van toepassing op een bepaald land of een aantal landen en geldt maximaal twintig jaar. Daarna is jouw vinding vrij te gebruiken door iedereen. Als er nog wel een patent op jouw idee zit, kun je anderen wel toestemming geven om jouw uitvinding te maken, verkopen of beheren. Dat doe je met een octrooilicentie.
Een octrooi aanvragen: wat zijn de voorwaarden?
- Nieuwheid: Jouw product (of het proces dat je hebt ontwikkeld) moet nieuw zijn. Dit betekent dat jouw idee vóór de datum van indiening nergens ter wereld openbaar bekend mag zijn, ook niet als je daar zelf de oorzaak van bent door bijvoorbeeld een brochure te laten maken of een presentatie te geven.
- Inventiviteit: de vinding moet 'inventief' zijn. Dit houdt in dat het voor de vakman niet voor de hand mag liggen.
- Industriële toepasbaarheid: jouw vinding moet gaan over een product of productieproces. Je moet concreet kunnen aantonen dat dit technisch kan functioneren.
Zo kunnen diensten, ideeën zonder concrete uitwerking, natuurwetenschappelijke theorieën, rekenmethoden en esthetische vormgeving niet beschermd worden door een patent. Hier bestaan echter weer andere beschermingsvormen voor. Denk aan het auteursrecht, tekeningen- en modellenrecht of het merkenrecht.
Wanneer moet ik patent aanvragen?
Het aanvragen van octrooi of patent is geen kosteloos proces. Je doet er als startende ondernemer dus verstandig aan eerst een goede afweging te maken of het verstandig is om in deze fase hierin te investeren.
Met een rechtsbijstands-verzekering ben je goed verzekerd voor o.a. onenigheid met leveranciers of afnemers en voor andere zakelijke geschillen.
Verwacht je echter dat een concurrent op het punt staat om ongeveer dezelfde vinding te doen als jij net hebt gedaan? Dan is patent aanvragen een goede manier om jouw bevinding te beschermen. Jij bent in dat geval immers de enige die het octrooi krijgt en hiermee dus kan verdienen.
Zo snel mogelijk?
Wanneer je vermoedt dat een ander niet zo gauw op hetzelfde idee zal komen, is er meestal wat minder haast geboden bij het aanvragen van een octrooi. Je kunt dan beter eerst de markt goed onderzoeken op commerciële haalbaarheid en het product of proces (in het geheim) uitproberen en verbeteren.
Want als je eenmaal een aanvraag hebt gedaan, kost het ook geld om dat octrooi te onderhouden.
Wat zijn de kosten?
Zoals eerder aangegeven krijg je bij een octrooiaanvraag te maken met verschillende kosten. Het aanvragen van een octrooi kost in Nederland bijvoorbeeld tussen de tachtig (online aanvraag) en 120 euro (papieren aanvraag). Na jouw aanvraag voert het Octrooicentrum Nederland een verplicht onderzoek uit naar de stand van de techniek.
De stand van de techniek is alles wat vóór de indiening van de octrooiaanvraag schriftelijk of mondeling openbaar toegankelijk is gemaakt. Het doel van dit onderzoek is de status ervan te achterhalen. De kosten hiervan zijn honderd euro (nationaal) en 794 euro (internationaal).
Daarnaast heb je instandhoudingskosten die je betaalt vanaf het derde jaar nadat je de aanvraag hebt ingediend. Dat begint bij veertig euro per jaar, maar loopt langzaam op tot 1400 euro. Als je de zogenoemde instandhoudingstaks jaarlijks betaalt, blijft je octrooi maximaal twintig jaar geldig. Klik hier voor een overzicht van alle tarieven.
Kosten handhaving
Houd ook rekening met kosten voor handhaving van het octrooi. Hoeveel geld je hiervoor moet reserveren, hangt af van het risico van inbreuk en de juridische kosten.
Volgens de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland worden er jaarlijks zo'n 25 patentzaken voor de rechter uitgevochten, tegenover ongeveer 140.000 patenten die van kracht zijn voor ons land. Het is niet precies bekend hoeveel octrooien met inbreuk te maken krijgen.
Wie vraagt het patent aan?
In principe kun je zelf de aanvraag voor het octrooi of patent aanvragen bij het Octrooicentrum Nederland, maar een octrooi is een technisch en juridisch document. Een tijdrovende klus om op te stellen.
Het kan dus lonen om hiervoor professionele hulp in te schakelen. Een octrooi, geschreven door een octrooigemachtigde, heeft doorgaans meer kans van slagen in een gerechtelijke procedure.
Gemiddelde kosten aanvraag
Het tarief is afhankelijk van de complexiteit van je uitvinding en de tarieven van de gemachtigde die je inschakelt. Een Nederlandse aanvraag kost in totaal tussen de twee- en tienduizend euro.
Je kunt deze kosten enigszins drukken door veel uitzoekwerk vooraf zelf te doen, zodat de gemachtigde zich vooral kan concentreren op het beschrijven van je vinding.
Voor welke landen moet ik een octrooi aanvragen?
Dat hangt af van in hoe veel gebieden jij jouw product in de markt wilt gaan zetten. Groot denken mag als ondernemer, maar patent aanvragen voor alle landen van de wereld is voor de meeste bedrijven simpelweg te duur.
Vraag jezelf daarom eerst af in welke landen het voor jou en jouw vinding het meest loont om patent aan te vragen. Handel je bijvoorbeeld in vitaminenmixen die alleen door Nederlandse voedselproducenten worden toegepast? Dan is een Nederlands octrooi waarschijnlijk voor jou afdoende.
Internationaal ondernemen
Maar wanneer je gebruikmaakt van een verpakking die voor veel landen geschikt is, kan een octrooi voor meerdere landen verstandig zijn. Maar ook dan geldt dat het raadzaam is verstandige grenzen te trekken.
Zoek als vitamineleverancier naar de regio's waar veel gebruik wordt gemaakt van vitaminetoevoegingen in voedsel. Realiseer je wel dat een land dat nu nog niet interessant is, dat in de toekomst mogelijk wel kan worden.
Bij Rabo ZelfZeker regel je als ondernemer eenvoudig zelf je verzekeringen. 
Lees ook
9 aandachtspunten bij het starten van een bedrijf
Algemene voorwaarden opstellen: wanneer relevant?
