Marloes Lammers is fiscaal advocaat bij Jaeger Advocaten, gespecialiseerd in belastingzaken. Lammers staat ondernemers bij als ze een boekenonderzoek krijgen. We vroegen haar naar de controles voor zzp’ers.
Hoe groot is de kans dat een zzp’er controle van de Belastingdienst krijgt?
“Vroeger kreeg je meerdere keren in je ondernemersbestaan een controle van de Belastingdienst. Door bezuinigingen is het aantal controles afgezwakt, maar vroeg of laat gebeurt dit een keer.
Als je je vroeger inschreef bij de Kamer van Koophandel (KvK), kreeg je binnen een half jaar een inspecteur op bezoek. Dan vertelden ze tijdens een startersbezoek de spelregels aan ondernemers. Daar is nu niet altijd meer tijd en ruimte voor vanwege andere prioriteiten bij de Belastingdienst. Dat is een groot gemis.”
Waarom is dat een gemis?
“Omdat veel mensen ‘ondernemertje spelen’. Dat klinkt misschien wat negatief, maar veel ondernemers richten zich op de core business en vergeten hun administratie. Ze weten niet hoe ze de boekhouding moeten inrichten. Een ondernemer met een koffietent is bezig met goede koffie te schenken, maar vergeet bijvoorbeeld de inkoop en verkoop overzichtelijk te administreren.”
Als de Belastingdienst een controle uitvoert, wat kun je dan verwachten?
Een controle bij ondernemers bestaat uit drie mogelijkheden
- Boekenonderzoek
- Bedrijfsbezoek
- Waarneming ter plaatse
Boekenonderzoek Speciaal voor starters: de basis in 5 minuten. Een overzicht van wat je nodig hebt om aan de slag te gaan met je boekhouding, inclusief tips!
De inspecteur kijkt dan bijvoorbeeld of er privékosten zijn opgenomen in de onderneming en checkt minutieus al je boekingen en aftrekposten. Of je de computer bijvoorbeeld niet in een keer van de winst hebt afgetrokken, maar dat je ieder jaar een deel afschrijft. Als zzp’er moet je alle in- en verkoopfacturen kunnen overleggen en alle bonnetjes tonen.
Je bent verplicht om je administratie zo in te richten en te voeren dat controle binnen redelijke termijn mogelijk is.”
"Controles vinden steeksproefsgewijs plaats. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen zzp'ers en mkb."
Bedrijfsbezoek
“Een bedrijfsbezoek gebeurt bijvoorbeeld bij grotere bedrijven, of in het mkb bij koffiezaken. Een inspecteur van de Belastingdienst komt langs, stelt zich voor, vraagt wie er werken en checkt de dagelijkse gang van zaken. Hoe de verkoop is geregeld, welk kassasysteem er wordt gebruikt, hoe de afhandeling van de bonnetjes gaat, etcetera.
Bij zzp’ers komt dit niet veel voor, omdat er bij veel beroepen, bijvoorbeeld een journalist of stukadoor, weinig valt te observeren of controleren in de dagelijkse bedrijfsvoering.”
Waarneming ter plaatse
“Een waarneming ter plaatse is in principe geheim. Dan komt de inspecteur langs, maar stelt zich niet voor. Hij bestelt koffie, betaalt ook en komt later terug om te kijken of die aankoop in de administratie is opgenomen. Dit gebeurt vooral in de horeca.”
Worden grote bedrijven eerder gecontroleerd dan zzp’ers?
“De controles vinden steekproefsgewijs plaats en dit gebeurt vaak branche-specifiek. Er wordt dus geen onderscheid gemaakt tussen zzp’ers en het mkb.”
Ondernemer: ja of nee? De Ondernemerscheck van de Belastingdienst geeft een indicatie van jouw fiscale ondernemersstatus.
Er is veel onzekerheid bij ondernemers omtrent de wet DBA om als schijnzelfstandige te worden aangemerkt. Wordt hier extra op gecontroleerd?
“De Belastingdienst checkt altijd of je voldoet aan de eisen van een zzp’er, dus de Wet DBA maakt daarin geen verschil. Als je het hele jaar voor één opdrachtgever werkt, kan dat schijnzelfstandigheid en een verkapt dienstverband zijn. Dan voldoe je voor de Belastingdienst niet aan de eisen van een onderneming, dat staat los van de oude VAR of de Wet DBA.”
Kun je als zzp’er een controle ontlopen?
“Nee. Dit is vastgelegd in de Algemene wet inzake rijksbelastingen. Als je ondernemer bent, moet je volgens artikel 52 van deze wet een administratie voeren. De fiscale bewaarplicht hiervan bedraagt zeven jaar.”
"De grootste valkuil is van je hobby je werk maken en de administratie niet onder je werk scharen."
Op een controle heb je dus geen invloed, wat heb je wel zelf in de hand?
"Als je er voor een controle wordt uitgepikt, is het belangrijk dat je op de hoogte bent van je rechten en plichten. Bij vragen over aftrekposten ligt de bewijslast bijvoorbeeld altijd bij de ondernemer. Maar als de inspecteur twijfelt of je alle omzet wel hebt opgegeven, ligt de bewijslast in eerste instantie bij de Belastingdienst.
Als ze uiteindelijk beweren dat je administratie niet deugt, bestaat de mogelijkheid om de bewijslast om te keren. De belangrijkste aspecten van een controle hebben we in een handleiding op onze website staan.”
Wanneer schakelen ondernemers jullie in?
"Zowel de zzp’er als kleine, middelgrote en grote ondernemingen schakelen mijn expertise in bij controles van de Belastingdienst. Het tijdstip waarop ik word ingeschakeld, wisselt.
De ene ondernemer vindt het prettig om voorafgaand aan de controle al een gesprek te hebben gehad waarin wordt gesproken over zijn rechten en plichten bij de controle en wil ook bij de daadwerkelijke controle rechtsbijstand.
De andere ondernemer schakelt mij pas in als de controle is ontaard in een ‘welles-nietes’ spelletje ofwel als de juridische strijd is uitgebarsten. Die juridische strijd vindt dan niet alleen plaats over de bewijslastverdeling, maar ook over de correcties die de inspecteur van de Belastingdienst wil doorvoeren."
Nog een laatste tip over de administratie?
“Zorg dat je papierwinkel op orde is en zie dat ook echt als onderdeel van je ondernemerschap. Administratie is voor veel ondernemers de minst leuke klus, en als je het zelf niet kunt, besteed het dan uit. De grootste valkuil is van je hobby je werk maken en de administratie niet onder je werk scharen.”
